A pelota vasca, Pablo Orol.

A pelota vasca (en éuscaro: pilota ou eusko pilota) é un deporte tradicional do vasco, practicado na zona norte de España —principalmente no País Vasco, Navarra, Burgos e A Rioxa— e no País Vasco Francés.

Xeralmente require a participación de dous xogadores ou equipos que golpean alternativamente unha pelota contra un muro, chamado "frontis", até conseguir un tanto.

A pelota segue a fabricarse de xeito artesanal e está formada por un núcleo, xeralmente de madeira de buxo, e diferentes capas de látex e la, até chegar á derradeira, de coiro. A cancha na cal se xoga denomínase frontón existindo unha variante chamada trinquete.

Os primeiros documentos en facer alusión ao xogo son algúns textos franceses do século XII que mencionan dúas variantes:

·         Courte paume ou palma curta, practicada pola nobreza e o clero.

·         Longue paume ou palma longa, practicado pola poboación en espazos abertos.

Na actualidade existen outras variantes entre as que destacan a pelota a man (que se practica coas mans núas), a paleta coiro, o xare, o frontenis, a paleta coiro, a paleta goma e o jai alai ou cesta-punta, a variante máis popular.